D66
Als je een huis koopt met een hypotheek, dan moet je rente betalen aan de bank. In Nederland mag je deze rente aftrekken van je inkomen bij de belastingaangifte. Daardoor betaal je minder belasting. Dat heet hypotheekrenteaftrek. De hypotheekrenteaftrek is hoger als je een hogere hypotheek hebt of een hoger inkomen en lager als je een lagere hypotheek hebt of een lager inkomen.
D66
D66 kiest voor geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek. We ontzien daarbij mensen die net een hypotheek hebben afgesloten en steken de opbrengsten geheel in lagere inkomstenbelasting voor iedereen. Zo heeft iedereen belastingvoordeel en remmen we de stijging van de huizenprijzen.
In Nederland heb je het recht om te demonstreren. Een demonstratie moet van tevoren worden aangemeld bij de burgemeester. Meestal wordt toestemming gegeven, maar de burgemeester kan een demonstratie verbieden als die denkt dat deze een gevaar is voor de openbare orde of als de rechten van anderen op dat moment belangrijker worden gevonden. Nu wordt niet bijgehouden wie er aan een verboden demonstratie meedoet, tenzij iemand ook iets anders doet wat verboden is. Bijhouden kan bijvoorbeeld met foto's of met camera's met gezichtsherkenning.
D66
Het demonstratierecht is een groot goed. Als de burgemeester een demonstratie verbiedt, moet de politie natuurlijk iedereen kunnen oppakken en arresteren als dat nodig is voor de openbare orde. Verplicht iedereen registreren gaat veel te ver. Hiervoor heeft de politie ook veel te weinig capaciteit.
Op dit moment hebben alle werknemers van 21 jaar en ouder recht op het minimumloon. Dat is het bedrag dat je minimaal moet ontvangen als je werkt. De regering stelt het minimumloon vast. Jongeren van 15 tot en met 20 jaar krijgen nu een percentage van het minimumloon. Daardoor zijn ze voor werkgevers goedkoper om in dienst te nemen.
D66
D66 vindt het wel zo eerlijk dat een 18-jarige die hetzelfde werk doet als een 21-jarige, hetzelfde verdient. Om te voorkomen dat bedrijven hierdoor in de problemen komen, maken we het voor hen goedkoper om mensen in dienst te nemen.
Lelystad Airport, een vliegveld bij Lelystad, zou vakantievluchten gaan overnemen van Schiphol. In 2022 kreeg het vliegveld geen natuurvergunning, waardoor het niet open kon. Een natuurvergunning is toestemming van de overheid voor activiteiten die slecht zijn voor de natuur, zoals stikstofuitstoot of lawaai. Het vliegveld heeft deze vergunning nog steeds niet gekregen. Daarom kunnen er geen commerciële passagiersvluchten komen op Lelystad Airport. Eerder dit jaar is Lelystad Airport wel aangewezen als trainingsplek voor vliegtuigen van het leger.
D66
Lelystad Airport kan niet open voor commerciële vluchten. De opgaven op het gebied van klimaat, biodiversiteit en leefkwaliteit zijn dusdanig groot dat het openen van een nieuwe luchthaven niet verantwoord is.
Statushouders zijn mensen die in Nederland asiel hebben aangevraagd en een verblijfsvergunning hebben gekregen. Gemeentes zijn verplicht om deze mensen een passende woning aan te bieden en kunnen statushouders daarom voorrang geven op een sociale huurwoning. Zo komt er ruimte in asielzoekerscentra. Er zijn vaak lange wachttijden voor sociale huurwoningen. Er is een wetsvoorstel gedaan om de voorrangsregelingen van gemeenten voor statushouders af te schaffen.
D66
D66 wil radicaal meer woningen bouwen. Gemeenten mogen zelf bepalen wie ze voorrang geven en wie niet. D66 wil dat niet verplichten en niet verbieden. Een verbod leidt tot extreme situaties, zoals slachtoffers van brand of huiselijk geweld die dakloos worden, alleen omdat ze statushouder zijn.
Voor het gebruik van de meeste sociale media zoals TikTok, Snapchat en Instagram is de minimumleeftijd nu 13 jaar. Maar veel gebruikers zijn jonger, want kinderen kunnen liegen over hun leeftijd. De Europese Unie heeft in 2024 een wet aangenomen die strenge eisen stelt aan leeftijdscontrole en bescherming van minderjarigen door sociale mediaplatforms. De EU stelt geen minimumleeftijd voor, maar landen kunnen zelf ook regels opstellen, zolang die passen binnen de Europese regels. Op dit moment adviseert de Nederlandse overheid ouders al om kinderen pas vanaf 15 jaar op sociale media te laten.
D66
Grote techbedrijven beschadigen het geluk en de gezondheid van onze kinderen. Sociale media zijn ontworpen om verslavend te zijn, stellen kinderen bloot aan schadelijke content en geven kinderen mentale problemen. Daarom heeft D66 voorgesteld om een minimumleeftijd van 15 jaar in te stellen.
Ontwikkelingshulp is hulp van rijke landen aan arme landen om armoede te verminderen en ervoor te zorgen dat mensen in die landen een beter leven kunnen opbouwen. Er is een internationale afspraak om 0,7 procent van het bruto nationaal inkomen uit te geven aan ontwikkelingshulp. Het bruto nationaal inkomen is al het geld dat alle mensen in Nederland in een jaar verdienen. Sinds 2013 haalt Nederland die 0,7 procent niet meer door bezuinigingen.
D66
D66 vindt dat Nederland meer moet investeren in ontwikkelingssamenwerking. Veiligheid begint bij het aanpakken van armoede, honger en waterschaarste. Door te investeren in onderwijs en duurzame ontwikkeling helpen we mensen vooruit en maken we de wereld veiliger.
De overheid heeft regels gemaakt voor scholen om ervoor te zorgen dat kinderen alleen zaken leren die passen bij Nederlandse normen en waarden. Dat wordt ook gecontroleerd. Er zijn organisaties die op basis van religie of levensbeschouwing jongeren lesgeven buiten schooltijden. Over de inhoud van die lessen zijn geen afspraken gemaakt en er is nu bijna geen controle op.
D66
D66 staat voor de vrijheid van godsdienst en iedereen heeft het recht hier buiten schooltijd meer over te leren. Maar daarbij is er geen ruimte voor onderwijs dat ingaat tegen de waarden van de Nederlandse rechtsstaat. We maken lesmateriaal van weekendscholen bovendien openbaar.
Kinderbijslag is geld dat je van de overheid krijgt om te helpen met de kosten voor het opvoeden van je kind. Dat is een vast bedrag per kind en ouders of verzorgers krijgen het tot het kind 18 jaar is geworden. Als de kinderbijslag zou afhangen van het inkomen, zouden mensen met een hoger inkomen minder kinderbijslag krijgen.
D66
D66 vindt het belangrijk dat de verschillen tussen rijk en arm niet te groot zijn. Daarom geven we liever wat meer kinderbijslag aan mensen die het echt nodig hebben, in plaats van aan rijke mensen die het niet nodig hebben.
De publieke omroep in Nederland bestaat uit drie televisiezenders (NPO 1, 2 en 3) en zes radiozenders. Doel is om niet alleen programma’s te maken voor een breed publiek, maar ook voor kleinere groepen mensen. De publieke omroep krijgt daarvoor geld van de overheid. Commerciële zenders als RTL en SBS6 krijgen geen geld van de overheid.
D66
D66 investeert in een sterke publieke omroep met een divers en kwalitatief hoogstaand media-aanbod. We versterken de kerntaak van de publieke omroep: mensen voorzien van betrouwbare informatie. We bewaken dat publiek geld goed wordt besteed, ook bij bedrijven die buiten het bestel worden ingehuurd.
In de jaren negentig van de vorige eeuw zijn er internationale afspraken gemaakt over een aparte Palestijnse en Israëlische staat. De Palestijnen hebben nu eigen besturen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever, maar nog geen volledig zelfbestuur. De Palestijnse staat zou dat wel hebben.De Nederlandse regering is al langer voorstander van een tweestatenoplossing waarbij Israël en de Palestijnse staat naast elkaar bestaan. Tot nu toe wacht Nederland met het erkennen van de Palestijnse staat. Landen als Frankrijk, België, Canada en het Verenigd Koninkrijk hebben recent besloten om de Palestijnse staat te erkennen.
D66
Een tweestatenoplossing is de enige duurzame oplossing voor zowel een veilig Israël als een veilig Palestina. Daarvoor is het erkennen van de Palestijnse staat noodzakelijk. Daarbij mag Hamas uiteraard geen rol spelen in het toekomstige bestuur van een Palestijnse staat.
Voor plastic dat je maar één keer gebruikt (zoals bij afhaaleten of ijs) moet je soms extra betalen door een heffing. Het doel is dat we daardoor minder plastic gaan gebruiken en minder plastic afval krijgen. De extra kosten staan apart op de kassabon. De heffing zorgt voor meer kosten en ook voor meer administratie voor ondernemers. Zij hoeven de inkomsten uit die heffing niet aan de overheid te geven.
D66
Deze heffing gaat verdwijnen, mede omdat hij niet effectief en duidelijk genoeg is. D66 is niet van plan dat tegen te houden. We blijven knokken voor een circulaire economie, maar dat moet wel met maatregelen die werken en eerlijk zijn.
Sociale huurwoningen zijn bedoeld om betaalbare woonruimte te bieden aan mensen met een lager of middeninkomen. De maximumprijs bedraagt 900,07 euro per maand (2025). De overheid bepaalt elk jaar hoeveel die huur mag stijgen. Dat hangt af van de inflatie en van allerlei kosten van verhuurders. Inflatie is de gemiddelde prijsstijging van de goederen en diensten die consumenten kopen.
D66
D66 wil huren betaalbaar houden en steunt wetten die huurprijzen beperken. Tegelijk moeten we fors meer betaalbare woningen bouwen. Daarom kijken we ook naar woningbouwproductie. Een volledige huurbevriezing leidt in de praktijk snel tot bouwbevriezing en steunen we niet.
Op dit moment is de overheid van plan om minder geld te steken in wetenschappelijk onderzoek en innovatie. Het bedrag daalt van 9,7 miljard euro in 2024 naar 8,4 miljard euro in 2029. Dat geld gaat vooral naar universiteiten, hogescholen en kennisinstellingen.
D66
D66 wil dat Nederland weer koploper wordt in onderzoek en innovatie. Daarom draaien we eerdere bezuinigingen terug én investeren we extra in de wetenschap. Dit geld gaat naar universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen. Zo krijgen zij de ruimte voor het onderzoek dat nodig is.
De wolf is een beschermde diersoort. Volgens Europese regels mogen wolven niet zomaar worden gedood. Dat mag alleen als een wolf problemen veroorzaakt, bijvoorbeeld als hij mensen aanvalt of dieren die zich achter beschermende hekken bevinden. De provincie vraagt daarvoor een vergunning aan. Nederland kan proberen de Europese regels zo soepel mogelijk uit te leggen. Dan worden er meer vergunningen gegeven.
D66
Probleemwolven die mensen in gevaar brengen moeten afgeschoten kunnen worden. Maar als ze ons met rust laten en geen problemen veroorzaken, moeten wij hen ook met rust laten.
Nederlandse rechters kunnen bij het uitspreken van een straf kiezen tussen een korte of lange gevangenisstraf, een taakstraf of een boete. Een nieuw wetsvoorstel geeft rechters straks ook de mogelijkheid om te kiezen voor elektronische detentie. Dan krijg je een enkelband om en kan de politie zien waar je bent. De veroordeelde kan zijn of haar straf dan thuis uitzitten en dit kan elektronisch worden gecontoleerd. Het is de bedoeling om daarmee het aantal korte gevangenisstraffen te verminderen.
D66
D66 staat voor een veilig Nederland, met straffen die werken. Korte celstraffen vergroten recidive. Ook overvolle gevangenissen maken ons land niet veiliger. Daarom moet de rechter vaker een enkelband kunnen opleggen, aangevuld met andere rechtvaardige en effectieve straffen.
De afkorting WW staat voor Werkloosheidswet. Deze wet regelt een tijdelijke uitkering voor mensen die geheel of gedeeltelijk werkloos zijn geworden. Werknemers betalen er via hun loon premie voor. Hoe langer je hebt gewerkt, hoe langer je recht hebt op een WW-uitkering. Nu krijg je maximaal twee jaar een WW-uitkering.
D66
D66 vindt het belangrijk dat er een goed sociaal vangnet is. De huidige WW is nog gedateerd uit de tijd dat de werkloosheid hoog lag. Daarom pleit D66 voor een nieuwe, gemoderniseerde WW met een verhoogde uitkering voor een kortere periode.
Om de Europese natuurdoelen te halen heeft Nederland besloten om de uitstoot van stikstof flink omlaag te brengen. Door stikstof gaat namelijk een deel van de planten, bomen en dieren dood. Op dit moment heeft de regering nog als doel dat de uitstoot van stikstof in 2035 de helft minder moet zijn dan in 2019, niet in 2030. Grote bedrijven, de bouw, het verkeer en vee zorgen voor de meeste stikstof in de lucht.
D66
D66 wil Nederland van het slot halen. De stikstofcrisis belemmert de starters, bedrijven en schaadt de natuur. Door eindelijk écht in actie te komen, ontstaat ruimte voor bouw en economie. D66 wil de landbouw helpen omschakelen naar een duurzamer model.
Abortus is het afbreken van een zwangerschap door een pil of een medische ingreep. In Nederland staat abortus in het Wetboek van Strafrecht en dat betekent dat het in principe strafbaar is om een zwangerschap af te breken. Toch kan een abortus legaal worden uitgevoerd, als wordt voldaan aan een aantal wettelijke voorwaarden. Als abortus uit het Wetboek van Strafrecht wordt gehaald, kan er niet meer sprake zijn van een strafbaar feit.
D66
D66 wil dat vrouwen die een abortus ondergaan, dat veilig en zonder taboe moeten kunnen doen. Abortus in het strafrecht leidt tot een stigma en onzekerheid bij artsen en vrouwen over strafvervolging. Abortus is een medische handeling en hoort niet thuis in het Wetboek van Strafrecht.
De hoogte van de bijstand hangt af van het wettelijk minimumloon. Dat betekent dat de bijstand hoger wordt als het wettelijk minimumloon omhoog gaat. Als de bijstand niet meestijgt met het minimumloon, wordt het verschil tussen mensen die werken en mensen met een bijstandsuitkering groter.
D66
D66 wil niemand laten vallen. Door de bijstandsuitkering mee te laten stijgen met het minimumloon, worden ook de zwakste schouders ondersteund. Daar staat natuurlijk wel tegenover dat we van mensen verwachten dat ze een serieuze inspanning doen om een baan te vinden, als dat voor hen mogelijk is.
In Nederland houden boeren veel dieren, zoals koeien, kippen, varkens en schapen, voor hun vlees of andere producten zoals melk, eieren en wol. Een deel van die producten verkopen ze in Nederland en een deel in het buitenland. De dieren zorgen voor vervuiling met stoffen als methaan, een gas dat bijdraagt aan klimaatverandering, en stikstof, dat slecht is voor kwetsbare natuurgebieden.
D66
Minder vee is geen doel op zich, maar wel nodig om doelen voor klimaat, water, natuur en dierenwelzijn te halen. D66 wil dat boeren geholpen en gecompenseerd worden. Zo zorgen we voor een zachte landing én dat Nederland van het slot gaat om weer huizen te bouwen.
Als iemand geen verblijfsvergunning heeft, mag die persoon niet in Nederland blijven. Maar die persoon is nu niet strafbaar. Als illegaal verblijf wel strafbaar wordt, dan mag de politie iemand oppakken en kan diegene van de rechter een boete krijgen of zelfs een gevangenisstraf.
D66
D66 wil dat mensen vertrekken die geen recht hebben om hier te zijn. Het strafbaar stellen ongedocumenteerd in Nederland te zijn, draagt aantoonbaar niks bij aan terugkeer, maar zorgt wel voor meer mensen op straat zonder inkomen of opvang. Dat maakt onze samenleving juist onveiliger.
In Nederland betaal je belasting voor het bezit van een motorvoertuig, zoals auto, motorfiets of vrachtwagen. Ook als je maar weinig rijdt, betaal je die belasting. Bij rekeningrijden betaal je geen vast bedrag meer, maar betaal je meer als je meer kilometers rijdt. De overheid kan daarbij ook variëren in prijs. Zo kan ze het duurder maken om in de spits te rijden.
D66
D66 wil een eerlijke kilometerheffing die rekening houdt met plaats, tijd, brandstofsoort en gewicht. Wie het meest gebruik maakt van het wegennet, betaalt het meest. Op die manier verminderen we ook de files in Nederland.
In Nederland ben je verplicht een zorgverzekering af te sluiten, waarvoor je premie moet betalen. De zorgverzekeraar vergoedt veel zorgkosten, zoals medicijnen of ziekenhuisbezoek. Maar iedereen heeft een eigen risico - dat is het bedrag dat je eerst zelf moet betalen voordat de zorgverzekering de rest betaalt. Per 1 januari 2027 wordt het eigen risico gehalveerd, van 385 euro naar 192,50 euro per jaar.
D66
D66 vindt het halveren van het eigen risico een dure en onverstandige maatregel. Lagere inkomens gaan juist méér betalen voor zorg via een hogere premie en de zorg is niet meer te betalen voor volgende generaties. Wij investeren daarom in een tegemoetkoming voor chronisch zieken en gehandicapten.
Artsen kunnen in bijzondere gevallen iemand helpen met sterven door middel van euthanasie of hulp bij zelfdoding. Dat mogen zij alleen doen bij mensen die ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Het lijden kan lichamelijk of psychisch zijn, maar moet een medische oorzaak hebben. Bijvoorbeeld door een psychiatrische aandoening.
D66
D66 vindt dat iedereen zelf mag bepalen over zijn levenseinde. De beroepsgroepen van artsen en psychiaters gaan heel zorgvuldig om met verzoeken om euthanasie, ook bij psychisch leiden. Daarbij is sprake van een lang traject met toezicht vooraf en evaluatie achteraf.
Gemeentes die woningen willen laten bouwen, moeten eerst kijken of er ruimte is in bebouwd gebied. Pas onder strenge voorwaarden mag het op landelijk gebied. Dan gaat het vooral om verandering van plannen over de inrichting van Nederland en om milieuregels. Als het bouwen van woningen op landbouwgrond gemakkelijker wordt, kunnen er sneller nieuwe woningen worden gebouwd.
D66
D66 wil radicaal meer woningen bouwen zodat we de grote woningnood kunnen oplossen. Daarvoor kijken we naar ruimte binnen de bebouwde kom, maar ook naar een klein aandeel van alle weilanden in Nederland. D66 is tegen het bouwen in natuurgebieden.
De overheid gebruikt steeds vaker gegevens van burgers, bijvoorbeeld om fraude met uitkeringen op te sporen. Of om criminaliteit tegen te gaan. Die gegevens gaan over de wijk waarin ze wonen, maar bevatten ook persoonlijke informatie van burgers, zoals leeftijd of afkomst. Op basis van een reeks instructies (algoritme) doen computersystemen daarmee voorspellingen voor groepen mensen. Het gebruik van afkomst of nationaliteit in een algoritme zorgt ervoor dat daarop ook wordt beoordeeld. De overheid heeft zich voorgenomen om afkomst en nationaliteit niet meer in algoritmes te gebruiken. Door dat in een wet vast te leggen moet de overheid zich daar ook aan houden.
D66
D66 vindt dat niemand beoordeeld mag worden op huidskleur of afkomst. Risico’s horen gebaseerd te zijn op feiten en gedrag, niet op etniciteit. Om spionage te bestrijden, kan nationaliteit door de AIVD worden meegewogen. Zo zorgen we voor gelijke behandeling én veiligheid.
In Nederland is er een minimumleeftijd voor sekswerk. In dit geval gaat het om mensen die seksuele handelingen verrichten in de ruil voor geld. In de wet is seks met iemand onder de 18 die daarvoor wordt betaald altijd strafbaar. In sommige gemeenten krijg je al geen vergunning om sekswerk te doen als je jonger bent dan 21.
D66
Wat D66 betreft gelden voor sekswerkers dezelfde rechten als voor andere werkenden. Richtlijnen kunnen op termijn een grens van 21 jaar bevatten, zoals bij andere beroepen. Wij waken ervoor dat sekswerkers nooit gecriminaliseerd worden en prioriteit is om hun werkomstandigheden te verbeteren.
Nederland is lid van de NAVO, een bondgenootschap van Europese en Noord-Amerikaanse landen. De landen hebben beloofd dat zij elkaar zullen helpen als een van hen wordt aangevallen. Ook hebben zij in 2025 afgesproken een bedrag dat gelijk is aan 3,5 procent van het bruto binnenlands product aan defensie te zullen uitgeven, bijvoorbeeld aan soldaten of wapens. Het bruto binnenlands product is de totale waarde van alle goederen en diensten die in een land worden geproduceerd in een jaar. Door het in de wet vast te leggen, moet de overheid zich er ook aan houden.
D66
Veiligheid en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend. Nederland en Europa worden bedreigd door Rusland en digitale aanvallen. Daarom is een sterke defensie-inzet nodig, samen met stevige diplomatieke investeringen, om nu en in de toekomst goed voorbereid te zijn.
In een kerncentrale wordt elektriciteit opgewekt. Hierbij komt geen CO2 vrij. CO2 is een broeikasgas. Hoe meer ervan in de lucht zit, hoe minder warmte van de zon de aarde kan verlaten. De aarde wordt dan steeds warmer. Een kerncentrale gebruikt radioactief materiaal, waarvan de straling nog duizenden jaren na gebruik gevaarlijk is. Het afval moet dus voor zeer lange tijd goed worden opgeslagen. Nederland telt nu één kerncentrale, namelijk in Borssele.
D66
Groene energie is voor D66 de eerste keuze. Daarom investeren we veel in meer windenergie op zee en meer zonne-energie. Voor een stabiele energievoorziening is ook kernenergie nodig. Daarom wil D66 naar twee kerncentrales. Meer dan twee zou veel te duur en onrealistisch zijn.
D66
D66 wil een Europees leger dat onze vrijheid en veiligheid beter beschermt. Door samen te werken, verspillen we geen miljarden en kunnen we ons grondgebied beter verdedigen. Zo zijn we minder afhankelijk van andere grootmachten. Nederland behoudt altijd een eigen leger.
D66
D66 wil dat de overheid mensen helpt om een elektrische auto te kopen. Zo maken we schoon rijden bereikbaar voor iedereen. Tegelijk willen we een slimme kilometerheffing naar plaats, tijd, brandstof en gewicht, zodat elektrisch rijden structureel de aantrekkelijke keuze wordt.
D66
Een hoge eerste verkeersboete kan bij mensen met een lager inkomen tot ernstige financiële problemen leiden. Daarom pleit D66 voor boetes die mensen met een laag inkomen niet direct in de schulden brengen, zeker als het een eerste overtreding is.
D66
D66 wil af van het stikstofprobleem dat woningbouw, economie en natuur blokkeert. Vrijwillige plannen zijn stap 1, 2 en 3. Maar zolang boeren failliet gaan, starters geen huis vinden en natuur verdwijnt, sluiten we verplicht uitkopen niet uit. Nederland heeft doorbraken nodig.
D66
Mensen mogen hun geloof vrij belijden, maar niet ten koste van dierenwelzijn. Als ritueel slachten zonder dierenleed kan, is D66 daar niet tegen. Maar als het alleen zonder verdoving kan, veroorzaakt dat te veel leed en vindt D66 dat dit verboden moet worden.
D66
D66 wil dat meer mensen kans maken op een betaalbare woning. Daarvoor moeten we vooral veel meer betaalbaar bouwen. Ook wil D66 een hogere inkomensgrens zodat mensen niet buiten de boot vallen. Alleen wie fors meer verdient in sociale huur moet volgens D66 wel naar een marktconforme huur toe gaan.
D66
D66 hecht veel waarde aan het welzijn van dieren. Zij moeten natuurlijk gedrag kunnen vertonen en dat kan niet als je alleen maar op stal staat. Daarom moeten koeien de mogelijkheid hebben om naar buiten te gaan als ze dat willen.
D66
D66 wil dat cultuur voor iedereen bereikbaar blijft. Een avond naar een concert, een comedian of het dorpsfeest moet betaalbaar blijven, voor jong en oud. Een hogere belasting zou een leuk avondje uit voor veel mensen onbetaalbaar maken.
D66
D66 wil dat anticonceptie toegankelijk is voor iedereen, ook met een kleine portemonnee. Daarom willen we anticonceptie gratis. Dat doen we rechtstreeks bij de apotheek, zodat de zorgpremie niet omhoog hoeft.
D66
Nederland was pionier met decriminalisering van wiet, maar vele landen hebben ons ingehaald. Zo gaan nu miljoenen naar criminelen. D66 wil weer voorop lopen en softdrugs reguleren, zodat consumenten weten wat ze kopen en producenten netjes belasting betalen.
D66
Voor D66 staat voorop dat iedereen op een fijne en betaalbare manier van A naar B moet kunnen gaan. Daarom blijft de accijns op benzine, gas en diesel in stand.
D66
Het gebruik van gezichtsherkenning is erg verstrekkend. Daarom is D66 alleen voor het gebruik van gezichtsherkenning in geval van het opsporen van criminaliteit, onder strenge wettelijke waarborgen en onder toezicht van het OM. Gezichtsherkenning moet niet ingezet worden voor massasurveillance.
D66
D66 vindt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen, ook voor zorg. Een groot gedeelte van de zorg wordt al inkomensafhankelijk gefinancierd. D66 wil dat verder uitbreiden.
D66
Wind op zee is de belangrijkste nieuwe energiebron voor de toekomst van Nederland. Er is een doorbraak nodig in de aanleg van windmolenparken en de aanleg van het elektriciteitsnet. Elektriciteit van eigen bodem is duurzaam en maakt ons onafhankelijk van onbetrouwbare regimes.
D66
Voor D66 staat voorop dat mobiliteit zo veilig en schoon mogelijk is. Een maximumsnelheid van 100 km/u op bepaalde trajecten en tijden kan daarvoor helpen, maar het is niet noodzakelijk om overal en altijd een maximumsnelheid van 100 km/u in te stellen.
D66
D66 vindt dat bij ernstige geweldsmisdrijven 16- en 17-jarigen dezelfde straf moeten krijgen als volwassenen. De rechter kan hierbij de straf opleggen die passend en effectief is.
D66
D66 vindt elke vorm van discriminatie onacceptabel en vindt dat discriminatoir gemotiveerde geweldsdelicten zwaarder moeten worden bestraft. Antisemitisme en andere vormen van discriminatie, zoals islamofobie en racisme, moeten een aparte plek krijgen in het Wetboek van Strafrecht.
D66
D66 vindt dat vrouwen zelf gaan over de keuze voor een abortus. Vrijwillige onderzoeken kunnen altijd natuurlijk. Maar vrouwen hoeven zich van D66 niet verplicht te verantwoorden voor een keuze die ze vrij zijn zelf te maken. Uit onderzoeken blijkt tevens dat verplichte uitvragen weinig nut hebben.
D66
D66 wil een eerlijke stagevergoeding voor elke student. Daarom komt er een wettelijke minimum stagevergoeding, die werkgevers betalen. Er mag geen verschil bestaan tussen stages in het mbo, hbo en wo.
D66
D66 wil de wooncrisis oplossen die nu zorgt dat zo veel mensen geen passende woning kunnen vinden. Daarbij willen we starters helpen ten opzichte van beleggers die fors overbieden op een huis waar ze niet zelf in gaan wonen. Tegelijk moeten we veel meer betaalbare huurwoningen bouwen.
D66
De vrijheid van onderwijs mag niet misbruikt worden om kinderen te weigeren om wie ze zijn. D66 wil daarom een acceptatieplicht in het onderwijs, zodat kinderen niet geweigerd kunnen worden door de school waar ze heen willen.
D66
D66 wil dat rechters altijd vrij zijn om de meest effectieve straf op te leggen die de samenleving veilig maakt. Soms is een hoge vrijheidsstraf effectief. In andere gevallen zorgt een betere straf er juist voor dat daders minder snel in herhaling gaan. Veiligheid moet voorop staan.
D66
Genetisch bewerkte gewassen kunnen bijdrage aan een duurzame en toekomstbestendige landbouw doordat ze bijvoorbeeld beter tegen hitte en droogte kunnen. Zolang de gewassen bijdragen aan een duurzame landbouw is D66 voorstander van deze technologieën.
D66
Het beheersen van de Nederlandse taal is een belangrijke manier voor arbeidsmigranten om mee te kunnen komen in de Nederlandse samenleving. Dit voorkomt problemen. Werkgevers verdienen geld aan het werk van arbeidsmigranten. Dat is niet erg, maar daar mag wel wat tegenover staan.
D66
D66 wil dat iedereen zichtbaar zichzelf kan zijn. Niemand kan voor jou beter bepalen hoe jij je voelt of identificeert. Dat weet je zelf het beste. Een aparte extra toestemming is daarom onnodig. Bovendien is die letter in je paspoort niet nodig voor identificatie.
D66
In deze wooncrisis is het niet de tijd om mensen met een woning via strenge handhaving een onmogelijke woningmarkt op te jagen. D66 wil hen ontzien, maar natuurlijk wel hard ingrijpen bij overlast of criminele praktijken op vakantieparken.
D66
De aanpak van klimaatverandering is het meest effectief als je het samen in Europa doet. Als Nederland zijn we goede stappen aan het nemen. Daarom zou het onverstandig zijn om de Europese regels af te zwakken.
D66
De politie is een werkgever, en bij alle werkgevers spelen vraagstukken rondom diversiteit en vertegenwoordiging. Daarom moet ook de politie hier aan mee kunnen doen.
D66
D66 vindt kansengelijkheid en een eerlijke vermogensverdeling belangrijk. Daarom willen wij dat méér mensen géén belasting hoeven te betalen over een erfenis. We verhogen wel het tarief voor erg hoge erfenissen.
D66
D66 wil dat er goede toegang is tot zorg voor iedereen in Nederland. Het kan zijn dat er extra geld nodig is voor regionale ziekenhuizen om dat te bereiken, maar tegelijkertijd kijken we wel naar het centraal organiseren van de kwaliteit van meer specialistische zorg.
D66
D66 wil fors meer betaalbare huurwoningen, 30% van heel Nederland. Dat vraagt een inhaalslag. D66 wil waar het kan harde eisen voor meer betaalbare huur. We willen alleen niet dat regels woningbouw in de weg zitten. Daarom zullen we op andere plekken juist meer koopwoningen of middenhuur eisen.
D66
D66 wil in actie komen tegen racisme. Dat begint met aanpakken van discriminatie op de werkvloer, woningmarkt en onderwijs. Ook hoort daarbij aandacht voor ons verleden. Daarom willen we hiervan een nationale feestdag maken net als 5 mei. Werkgevers bepalen zelf of zij hier een vrije dag voor geven.
D66
D66 vindt dat wie volop meedoet in de maatschappij, met fulltime werken, belasting betalen, aansprakelijk zijn voor schade of beslissen over medische behandelingen ook mee mag beslissen over zijn of haar toekomst. Daarom wil D66 stemrecht voor zestien- en zeventienjarigen.
D66
De Koning kan ceremoniële taken uitvoeren, maar zou geen rol moeten hebben in het democratische proces. Dat is aan de Tweede Kamer, die is immers democratisch gekozen. De Koning niet.
D66
Een verbonden natuur is een gezonde natuur. Dat geeft ons niet alleen schone lucht om te ademen en prachtige landschappen om in te wandelen en fietsen, maar draagt ook bij aan het oplossen van de stikstofcrisis. Investeren in de natuur is dus investeren in je eigen gezondheid en de economie.
D66
D66 wil dat Nederland zich blijft inzetten voor het terugdringen van kernwapens. Tegelijkertijd is samenwerking op het gebied van nucleaire wapens belangrijk, vanwege een agressief Rusland. Gezamenlijk kan Europa zich beter verdedigen en ook bijdragen aan een wereld met minder kernwapens.
D66
D66 vindt dat werken meer moet lonen. Een hoger minimumloon past ook bij een hoogwaardige kenniseconomie. Wel maakt D66 het goedkoper voor bedrijven om mensen in dienst te nemen, zodat zij niet in de problemen komen.
D66
D66 vindt het stimuleren van een gezonde levensstijl belangrijk. Het helpt dan als gezond voedsel betaalbaar is voor mensen. Omdat het afschaffen van de btw moeilijk uitvoerbaar is, kijkt D66 ook naar andere preventiemaatregelen voor een betere gezondheid.
D66
In de Grondwet staan onze belangrijkste rechten en vrijheden. Die wil D66 beter beschermen. Daarom vinden we het een goed idee dat de rechter kan toetsen of wetten in lijn zijn met Grondwet.
D66
Het openbaar vervoer zou gratis moeten zijn voor mensen met een laag inkomen. Directe invoering leidt tot overvolle treinen. Dus starten we met het klimaatticket, waarmee mensen voor een vaste lage prijs buiten de spits met het OV kunnen reizen. Deze kaart is goedkoper voor mensen met lage inkomens.
D66
De Nederlandse CO2-heffing zorgt ervoor dat de industrie in Nederland snel verduurzaamt. Het verbetert de concurrentiepositie van duurzame voorlopers: zij hoeven immers geen CO2-heffing te betalen. Naast de heffing, maakt D66 fors geld vrij voor bedrijven om hen te helpen verduurzamen.
D66
De burgemeester kan dit verbod opleggen. Wel blijven er situaties mogelijk waarbij er een goede reden is dat mensen hun gezicht willen bedekken, bijvoorbeeld omdat ze demonstreren tegen een buitenlands regime dat hun familieleden zou kunnen vervolgen, zoals mensenrechtenverdedigers uit diaspora.
D66
Voor huizen zijn elektriciteit en warmte dé duurzame energiebronnen van de toekomst. D66 wil de gaskraan in Groningen dicht houden én onafhankelijk worden van onbetrouwbare olie- en gaslanden. Dat is mogeijk, mits de overheid duidelijk koers houdt.
D66
D66 wil de kosten voor de grote verbouwing van ons elektriciteitsnet voor zowel huishoudens als bedrijven verlagen. De aankomende jaren gaan we immers een investering doen waar we de komende decennia wat aan hebben.
D66
De terreuraanslag van Hamas en de oorlog die daarop volgde hebben enorm veel slachtoffers veroorzaakt. De acties van Israël zijn niet meer proportioneel en wat D66 betreft dragen we daar als Nederland op geen enkele manier aan bij. Daarom moeten we stoppen met het leveren van offensieve wapens.
D66
D66 schaft fossiele subsidies versneld af. We stoppen per direct met nieuwe afspraken voor fossiele subsidies, zoals fiscale vrijstellingen voor diesel of kolen, en stellen per regeling een afbouwpad op met duidelijke einddata.
D66
D66 maakt fors geld vrij voor de aanleg van de Lelylijn. De Lelylijn biedt namelijk grote kansen voor het Noorden en maakt de reis gemakkelijker en fijner. We willen dit project op zorgvuldige wijze uitvoeren, waarbij we rekening houden met omwonenden.
D66
D66 steunt internationale militaire missies, zoals in Oekraïne, als dat nodig is voor internationaal recht, vrede en mensenrechten. Nederland handelt volgens VN en NAVO en combineert militaire inzet met diplomatie, samenwerking en humanitaire hulp om stabiliteit en democratie te bevorderen.
D66
D66 wil zo snel mogelijk stoppen met gaswinning op land. Om strategisch onafhankelijk te blijven van andere landen investeren we fors in schone energie. Gaswinning op de Noordzee blijft nog wel noodzakelijk, maar bouwen we af.
D66
D66 wil dat we ons aan de huidige regels houden. Doordat het huidige kabinet alleen maar maatregelen heeft afgeschaft, is dat al een opgave op zichzelf. Dus laten we eerst doen wat we hebben afgesproken voordat we hogere doelen gaan stellen.
D66
D66 wil snel fors meer woningen realiseren. Lang leegstaande gebouwen moeten we als eerste ombouwen naar woningen. Dat doen we met een leegstandsregister en een in-gebruik-neem-plicht. Als een vastgoedeigenaar hier niet aan voldoet, wordt deze beboet. Dit doen we op proportionele wijze.
D66
D66 vindt het belangrijk dat mensen eerlijke rentes ontvangen en betalen. Doordat er maar weinig banken zijn in Nederland, is de concurrentie beperkt. Het is goed als de overheid deze concurrentie aanwakkert.
D66
D66 wil voldoende, humane opvang voor mensen die vluchten voor oorlog en geweld. Om die opvang goed te organiseren en ervoor te zorgen dat alle delen van het land hun verantwoordelijkheid nemen, is spreiding over het land belangrijk. Hierbij hoeft niet elke gemeente asielzoekers op te vangen.
D66
D66 wil het beste onderwijs waarmee we mensen opleiden die het grote tekort aan personeel verminderen, zoals in de techniek, zorg of onderwijs. Daar moet ook voldoende geld voor komen, maar dit mag niet ten koste gaan van andere studies. D66 wil de financiering ook stabiel houden.
D66
D66 is voor hulp aan kwetsbare mensen na rampen en oorlog. Het zorgt er ook voor dat oorzaken voor vluchten worden weggenomen en migratie afneemt. We geven geen geld aan landen met autocratische regimes, maar direct aan organisaties en mensen.
D66
Het verkrijgen van de Nederlandse nationaliteit draagt bij aan effectieve integratie. Het verlengen van de termijn heeft dan ook niet alleen nadelige gevolgen voor degene die de Nederlandse nationaliteit wil aannemen, maar voor de samenleving als geheel.
D66
D66 vindt dat belastinggeld gebruikt moet worden voor maatschappelijke doelen. Boeren helpen om de omslag te maken naar duurzamere landbouw zodat we de natuur beschermen en tegelijk genoeg eten hebben is zo'n doel. Boeren die stappen zetten in die richting moeten daar dus voor beloond worden.
D66
De publieke omroep heeft een kerntaak in voorzien van betrouwbare informatie. D66 vindt echter dat er ook programma's uitgezonden kunnen worden die zorgen voor amusement en verbinding, zoals het EK voetbal en de Olympische spelen. Kosten worden zorgvuldig afgewogen.
D66
D66 wil de beste zorg voor iedereen. Het zorgsysteem staat onder druk door lange wachtlijsten, hoge kosten en personeelstekorten. Daarom wil D66 de regie overnemen over wat er instroomt in het basispakket en kwaliteit en bewezen behandelingen voorop te stellen in plaats van productieprikkels.
D66
Een correctief bindend referendum kan werken als uiterste noodrem. Inspraak moet ook in een eerder stadium beter geregeld worden. De opkomst moet hoog genoeg zijn, zodat het niet door een minderheid misbruikt kan worden om democratische besluiten te dwarsbomen. Verdragen zijn uitgezonderd.
D66
D66 vindt het belangrijk dat kinderen goede seksuele voorlichting krijgen, met lesmateriaal passend bij hun leeftijd. Zo leren kinderen goed hun eigen grenzen aangeven, leren ze omgaan met verschillen in de klas en worden ze weerbaarder.
D66
Mensen die vluchten hebben recht op bescherming, daarbij moet goed worden afgewogen hoe lang mensen die worden vervolgd of vluchten voor oorlog en geweld mogen blijven. Gezinshereniging blijft voor iedereen gelijk.
D66
Op weinig plekken zijn vermogens zo scheef verdeeld als in Nederland. D66 wil daarom de allerhoogste vermogens meer belasten, zodat we kunnen investeren in de economie, veiligheid en onderwijs. We ontzien kleine spaarders of ondernemers die voor hun pensioen sparen.
D66
D66 is voor een vliegbelasting. Deze belasting willen we wel veranderen zodat de gewone vakantieganger minder gaat betalen. Mensen die heel ver, heel vaak of business class vliegen, gaan wel meer betalen voor hun uitstoot. Ook buitenlandse overstappers in Nederland gaan belasting betalen.
D66
D66 vindt dat Oekraïne perspectief op EU-lidmaatschap moet krijgen. Het land vecht voor zijn vrijheid én die van ons. Tegelijk moet het voldoen aan eisen op stabiliteit, rechtsstaat en corruptiebestrijding, zodat Europa veiligheid, vrede en gedeelde waarden laat zien.