Als je een huis koopt met een hypotheek, dan moet je rente betalen aan de bank. In Nederland mag je deze rente aftrekken van je inkomen bij de belastingaangifte. Daardoor betaal je minder belasting. Dat heet hypotheekrenteaftrek. De hypotheekrenteaftrek is hoger als je een hogere hypotheek hebt of een hoger inkomen en lager als je een lagere hypotheek hebt of een lager inkomen.

In Nederland heb je het recht om te demonstreren. Een demonstratie moet van tevoren worden aangemeld bij de burgemeester. Meestal wordt toestemming gegeven, maar de burgemeester kan een demonstratie verbieden als die denkt dat deze een gevaar is voor de openbare orde of als de rechten van anderen op dat moment belangrijker worden gevonden. Nu wordt niet bijgehouden wie er aan een verboden demonstratie meedoet, tenzij iemand ook iets anders doet wat verboden is. Bijhouden kan bijvoorbeeld met foto's of met camera's met gezichtsherkenning.

Op dit moment hebben alle werknemers van 21 jaar en ouder recht op het minimumloon. Dat is het bedrag dat je minimaal moet ontvangen als je werkt. De regering stelt het minimumloon vast. Jongeren van 15 tot en met 20 jaar krijgen nu een percentage van het minimumloon. Daardoor zijn ze voor werkgevers goedkoper om in dienst te nemen.

Lelystad Airport, een vliegveld bij Lelystad, zou vakantievluchten gaan overnemen van Schiphol. In 2022 kreeg het vliegveld geen natuurvergunning, waardoor het niet open kon. Een natuurvergunning is toestemming van de overheid voor activiteiten die slecht zijn voor de natuur, zoals stikstofuitstoot of lawaai. Het vliegveld heeft deze vergunning nog steeds niet gekregen. Daarom kunnen er geen commerciële passagiersvluchten komen op Lelystad Airport. Eerder dit jaar is Lelystad Airport wel aangewezen als trainingsplek voor vliegtuigen van het leger.

Statushouders zijn mensen die in Nederland asiel hebben aangevraagd en een verblijfsvergunning hebben gekregen. Gemeentes zijn verplicht om deze mensen een passende woning aan te bieden en kunnen statushouders daarom voorrang geven op een sociale huurwoning. Zo komt er ruimte in asielzoekerscentra. Er zijn vaak lange wachttijden voor sociale huurwoningen. Er is een wetsvoorstel gedaan om de voorrangsregelingen van gemeenten voor statushouders af te schaffen.

Voor het gebruik van de meeste sociale media zoals TikTok, Snapchat en Instagram is de minimumleeftijd nu 13 jaar. Maar veel gebruikers zijn jonger, want kinderen kunnen liegen over hun leeftijd. De Europese Unie heeft in 2024 een wet aangenomen die strenge eisen stelt aan leeftijdscontrole en bescherming van minderjarigen door sociale mediaplatforms. De EU stelt geen minimumleeftijd voor, maar landen kunnen zelf ook regels opstellen, zolang die passen binnen de Europese regels. Op dit moment adviseert de Nederlandse overheid ouders al om kinderen pas vanaf 15 jaar op sociale media te laten.

Ontwikkelingshulp is hulp van rijke landen aan arme landen om armoede te verminderen en ervoor te zorgen dat mensen in die landen een beter leven kunnen opbouwen. Er is een internationale afspraak om 0,7 procent van het bruto nationaal inkomen uit te geven aan ontwikkelingshulp. Het bruto nationaal inkomen is al het geld dat alle mensen in Nederland in een jaar verdienen. Sinds 2013 haalt Nederland die 0,7 procent niet meer door bezuinigingen.

De overheid heeft regels gemaakt voor scholen om ervoor te zorgen dat kinderen alleen zaken leren die passen bij Nederlandse normen en waarden. Dat wordt ook gecontroleerd. Er zijn organisaties die op basis van religie of levensbeschouwing jongeren lesgeven buiten schooltijden. Over de inhoud van die lessen zijn geen afspraken gemaakt en er is nu bijna geen controle op.

Kinderbijslag is geld dat je van de overheid krijgt om te helpen met de kosten voor het opvoeden van je kind. Dat is een vast bedrag per kind en ouders of verzorgers krijgen het tot het kind 18 jaar is geworden. Als de kinderbijslag zou afhangen van het inkomen, zouden mensen met een hoger inkomen minder kinderbijslag krijgen.

De publieke omroep in Nederland bestaat uit drie televisiezenders (NPO 1, 2 en 3) en zes radiozenders. Doel is om niet alleen programma’s te maken voor een breed publiek, maar ook voor kleinere groepen mensen. De publieke omroep krijgt daarvoor geld van de overheid. Commerciële zenders als RTL en SBS6 krijgen geen geld van de overheid.

In de jaren negentig van de vorige eeuw zijn er internationale afspraken gemaakt over een aparte Palestijnse en Israëlische staat. De Palestijnen hebben nu eigen besturen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever, maar nog geen volledig zelfbestuur. De Palestijnse staat zou dat wel hebben.De Nederlandse regering is al langer voorstander van een tweestatenoplossing waarbij Israël en de Palestijnse staat naast elkaar bestaan. Tot nu toe wacht Nederland met het erkennen van de Palestijnse staat. Landen als Frankrijk, België, Canada en het Verenigd Koninkrijk hebben recent besloten om de Palestijnse staat te erkennen.

Voor plastic dat je maar één keer gebruikt (zoals bij afhaaleten of ijs) moet je soms extra betalen door een heffing. Het doel is dat we daardoor minder plastic gaan gebruiken en minder plastic afval krijgen. De extra kosten staan apart op de kassabon. De heffing zorgt voor meer kosten en ook voor meer administratie voor ondernemers. Zij hoeven de inkomsten uit die heffing niet aan de overheid te geven.

Sociale huurwoningen zijn bedoeld om betaalbare woonruimte te bieden aan mensen met een lager of middeninkomen. De maximumprijs bedraagt 900,07 euro per maand (2025). De overheid bepaalt elk jaar hoeveel die huur mag stijgen. Dat hangt af van de inflatie en van allerlei kosten van verhuurders. Inflatie is de gemiddelde prijsstijging van de goederen en diensten die consumenten kopen.

Op dit moment is de overheid van plan om minder geld te steken in wetenschappelijk onderzoek en innovatie. Het bedrag daalt van 9,7 miljard euro in 2024 naar 8,4 miljard euro in 2029. Dat geld gaat vooral naar universiteiten, hogescholen en kennisinstellingen.

De wolf is een beschermde diersoort. Volgens Europese regels mogen wolven niet zomaar worden gedood. Dat mag alleen als een wolf problemen veroorzaakt, bijvoorbeeld als hij mensen aanvalt of dieren die zich achter beschermende hekken bevinden. De provincie vraagt daarvoor een vergunning aan. Nederland kan proberen de Europese regels zo soepel mogelijk uit te leggen. Dan worden er meer vergunningen gegeven.

Nederlandse rechters kunnen bij het uitspreken van een straf kiezen tussen een korte of lange gevangenisstraf, een taakstraf of een boete. Een nieuw wetsvoorstel geeft rechters straks ook de mogelijkheid om te kiezen voor elektronische detentie. Dan krijg je een enkelband om en kan de politie zien waar je bent. De veroordeelde kan zijn of haar straf dan thuis uitzitten en dit kan elektronisch worden gecontoleerd. Het is de bedoeling om daarmee het aantal korte gevangenisstraffen te verminderen.

De afkorting WW staat voor Werkloosheidswet. Deze wet regelt een tijdelijke uitkering voor mensen die geheel of gedeeltelijk werkloos zijn geworden. Werknemers betalen er via hun loon premie voor. Hoe langer je hebt gewerkt, hoe langer je recht hebt op een WW-uitkering. Nu krijg je maximaal twee jaar een WW-uitkering.

Om de Europese natuurdoelen te halen heeft Nederland besloten om de uitstoot van stikstof flink omlaag te brengen. Door stikstof gaat namelijk een deel van de planten, bomen en dieren dood. Op dit moment heeft de regering nog als doel dat de uitstoot van stikstof in 2035 de helft minder moet zijn dan in 2019, niet in 2030. Grote bedrijven, de bouw, het verkeer en vee zorgen voor de meeste stikstof in de lucht.

Abortus is het afbreken van een zwangerschap door een pil of een medische ingreep. In Nederland staat abortus in het Wetboek van Strafrecht en dat betekent dat het in principe strafbaar is om een zwangerschap af te breken. Toch kan een abortus legaal worden uitgevoerd, als wordt voldaan aan een aantal wettelijke voorwaarden. Als abortus uit het Wetboek van Strafrecht wordt gehaald, kan er niet meer sprake zijn van een strafbaar feit.

De hoogte van de bijstand hangt af van het wettelijk minimumloon. Dat betekent dat de bijstand hoger wordt als het wettelijk minimumloon omhoog gaat. Als de bijstand niet meestijgt met het minimumloon, wordt het verschil tussen mensen die werken en mensen met een bijstandsuitkering groter.

In Nederland houden boeren veel dieren, zoals koeien, kippen, varkens en schapen, voor hun vlees of andere producten zoals melk, eieren en wol. Een deel van die producten verkopen ze in Nederland en een deel in het buitenland. De dieren zorgen voor vervuiling met stoffen als methaan, een gas dat bijdraagt aan klimaatverandering, en stikstof, dat slecht is voor kwetsbare natuurgebieden.

Als iemand geen verblijfsvergunning heeft, mag die persoon niet in Nederland blijven. Maar die persoon is nu niet strafbaar. Als illegaal verblijf wel strafbaar wordt, dan mag de politie iemand oppakken en kan diegene van de rechter een boete krijgen of zelfs een gevangenisstraf.

In Nederland betaal je belasting voor het bezit van een motorvoertuig, zoals auto, motorfiets of vrachtwagen. Ook als je maar weinig rijdt, betaal je die belasting. Bij rekeningrijden betaal je geen vast bedrag meer, maar betaal je meer als je meer kilometers rijdt. De overheid kan daarbij ook variëren in prijs. Zo kan ze het duurder maken om in de spits te rijden.

In Nederland ben je verplicht een zorgverzekering af te sluiten, waarvoor je premie moet betalen. De zorgverzekeraar vergoedt veel zorgkosten, zoals medicijnen of ziekenhuisbezoek. Maar iedereen heeft een eigen risico - dat is het bedrag dat je eerst zelf moet betalen voordat de zorgverzekering de rest betaalt. Per 1 januari 2027 wordt het eigen risico gehalveerd, van 385 euro naar 192,50 euro per jaar.

Artsen kunnen in bijzondere gevallen iemand helpen met sterven door middel van euthanasie of hulp bij zelfdoding. Dat mogen zij alleen doen bij mensen die ondraaglijk en uitzichtloos lijden. Het lijden kan lichamelijk of psychisch zijn, maar moet een medische oorzaak hebben. Bijvoorbeeld door een psychiatrische aandoening.

Gemeentes die woningen willen laten bouwen, moeten eerst kijken of er ruimte is in bebouwd gebied. Pas onder strenge voorwaarden mag het op landelijk gebied. Dan gaat het vooral om verandering van plannen over de inrichting van Nederland en om milieuregels. Als het bouwen van woningen op landbouwgrond gemakkelijker wordt, kunnen er sneller nieuwe woningen worden gebouwd.

De overheid gebruikt steeds vaker gegevens van burgers, bijvoorbeeld om fraude met uitkeringen op te sporen. Of om criminaliteit tegen te gaan. Die gegevens gaan over de wijk waarin ze wonen, maar bevatten ook persoonlijke informatie van burgers, zoals leeftijd of afkomst. Op basis van een reeks instructies (algoritme) doen computersystemen daarmee voorspellingen voor groepen mensen. Het gebruik van afkomst of nationaliteit in een algoritme zorgt ervoor dat daarop ook wordt beoordeeld. De overheid heeft zich voorgenomen om afkomst en nationaliteit niet meer in algoritmes te gebruiken. Door dat in een wet vast te leggen moet de overheid zich daar ook aan houden.

In Nederland is er een minimumleeftijd voor sekswerk. In dit geval gaat het om mensen die seksuele handelingen verrichten in de ruil voor geld. In de wet is seks met iemand onder de 18 die daarvoor wordt betaald altijd strafbaar. In sommige gemeenten krijg je al geen vergunning om sekswerk te doen als je jonger bent dan 21.

Nederland is lid van de NAVO, een bondgenootschap van Europese en Noord-Amerikaanse landen. De landen hebben beloofd dat zij elkaar zullen helpen als een van hen wordt aangevallen. Ook hebben zij in 2025 afgesproken een bedrag dat gelijk is aan 3,5 procent van het bruto binnenlands product aan defensie te zullen uitgeven, bijvoorbeeld aan soldaten of wapens. Het bruto binnenlands product is de totale waarde van alle goederen en diensten die in een land worden geproduceerd in een jaar. Door het in de wet vast te leggen, moet de overheid zich er ook aan houden.

In een kerncentrale wordt elektriciteit opgewekt. Hierbij komt geen CO2 vrij. CO2 is een broeikasgas. Hoe meer ervan in de lucht zit, hoe minder warmte van de zon de aarde kan verlaten. De aarde wordt dan steeds warmer. Een kerncentrale gebruikt radioactief materiaal, waarvan de straling nog duizenden jaren na gebruik gevaarlijk is. Het afval moet dus voor zeer lange tijd goed worden opgeslagen. Nederland telt nu één kerncentrale, namelijk in Borssele.